بیماری عروق کرونر(Coronary Artery Disease)

بیماری عروق کرونر یکی از شایع‌ ترین بیماری‌های قلبی است که زمانی رخ می‌دهد که رگ‌های تغذیه‌ کننده عضله قلب یعنی عروق کرونر دچار تنگی یا انسداد شوند.

این وضعیت به دلیل تجمع چربی، کلسترول و مواد دیگر در دیواره داخلی این رگ‌ها به وجود می‌آید.

این رسوبات که پلاک نام دارند باعث کاهش جریان خون به عضله قلب می‌شوند و در موارد شدید ممکن است منجر به حمله قلبی شوند.

علائم بیماری عروق کرونر

علائم این بیماری ممکن است در ابتدا خفیف یا حتی نامحسوس باشند. اما با پیشرفت بیماری علائم زیر رایج هستند:

1. درد یا فشار در قفسه سینه (آنژین)

شایع‌ترین علامت احساس سنگینی یا درد در وسط قفسه سینه است که ممکن است به شانه، بازو یا فک سرایت کند. این درد معمولاً در زمان فعالیت یا استرس بیشتر می‌شود.

2. تنگی نفس

وقتی قلب نتواند خون کافی پمپ کند ممکن است بیمار در انجام فعالیت‌های ساده مانند بالا رفتن از پله دچار تنگی نفس شود.

3. خستگی غیرعادی

بسیاری از بیماران احساس ضعف یا خستگی شدید بدون علت خاص دارند به‌ویژه هنگام تلاش فیزیکی.

4. علائم خاص در زنان

در زنان ممکن است علائمی مانند تهوع، درد در پشت یا گردن و اضطراب جایگزین درد قفسه سینه شود.

عوامل خطر بیماری عروق کرونر

بعضی از فاکتورها می‌توانند احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهند، از جمله:

• چربی خون بالا (LDL بالا، HDL پایین)
• سابقه خانوادگی بیماری قلبی
• دیابت یا مقاومت به انسولین 
• بی‌تحرکی و اضافه وزن
• سیگار کشیدن
• فشار خون بالا
• تغذیه ناسالم

هرچه تعداد این عوامل در فرد بیشتر باشد خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر بالاتر خواهد بود.

روش‌های تشخیص بیماری عروق کرونر

پزشک معمولاً بر اساس شرح حال معاینه بالینی و انجام تست‌های زیر بیماری را بررسی می‌کند:

1. نوار قلب (ECG)

برای بررسی فعالیت الکتریکی قلب و تشخیص اختلالات احتمالی.

2. تست ورزش

ثبت نوار قلب در حین فعالیت فیزیکی (معمولاً دویدن روی تردمیل) برای بررسی پاسخ قلب به استرس.

3. سی‌تی آنژیوگرافی یا اسکن قلب

روش غیرتهاجمی برای مشاهده وضعیت عروق کرونر با استفاده از اشعه ایکس و ماده حاجب.

4. آنژیوگرافی کرونر

دقیق‌ترین روش تصویربرداری از عروق قلبی که معمولاً قبل از انجام درمان‌های تهاجمی استفاده می‌شود.

روش‌های درمان بیماری عروق کرونر

درمان این بیماری شامل سه بخش کلی است: تغییر سبک زندگی، دارودرمانی و مداخلات پزشکی.

1. تغییر سبک زندگی

• کاهش مصرف چربی‌های اشباع و قندهای ساده
• فعالیت منظم بدنی (مثلاً پیاده‌روی روزانه)
• کاهش وزن و مدیریت استرس
• ترک سیگار

2. داروها

داروهای مختلفی برای کنترل علائم و جلوگیری از پیشرفت بیماری تجویز می‌شوند از جمله:

• ضدپلاکت‌ها مثل آسپرین
• استاتین‌ها برای کاهش کلسترول
• داروهای ضد فشار خون در صورت لزوم
• بتابلاکرها و نیتراتها برای کاهش فشار روی قلب

3. آنژیوپلاستی و استنت‌گذاری

اگر انسداد رگ شدید باشد ممکن است نیاز به باز کردن رگ با بالون و قرار دادن استنت (فنر فلزی) وجود داشته باشد.

4. جراحی بای‌پس (CABG)

در موارد پیچیده یا انسدادهای متعدد جراحی بای‌ پس عروق کرونر انجام می‌شود تا مسیر جدیدی برای جریان خون ایجاد شود.

عوارض احتمالی بیماری عروق کرونر

در صورت عدم تشخیص و درمان بیماری عروق کرونر می‌تواند منجر به عوارض جدی شود:

• نارسایی قلبی
• مرگ ناگهانی قلبی
• سکته قلبی (انفارکتوس میوکارد)
• آریتمی‌های خطرناک (بی‌نظمی در ریتم قلب)

تفاوت بیماری عروق کرونر با سکته قلبی

بیماری عروق کرونر و سکته قلبی دو اصطلاح هستند که بسیاری از افراد آن‌ها را به جای هم به کار می‌برند.

در حالی که در واقع این دو با هم تفاوت دارند و در یک مسیر بیماری قلبی در دو مرحله متفاوت قرار می‌گیرند.

برای درک تفاوت این دو باید ابتدا بدانیم که عروق کرونر چه نقشی در بدن دارند. قلب برای اینکه بتواند خون را به سراسر بدن پمپاژ کند خود نیز به خون و اکسیژن نیاز دارد.

این وظیفه بر عهده رگ‌های خاصی به نام عروق کرونر است که روی سطح قلب قرار دارند. وقتی چربی‌ها، کلسترول و مواد دیگر در دیواره این رگ‌ها رسوب می‌کنند مسیر جریان خون تدریجاً تنگ می‌شود.

این حالت را بیماری عروق کرونر می‌نامند. در این مرحله خون‌رسانی به عضله قلب کاهش می‌یابد اما معمولاً هنوز به طور کامل قطع نشده است.

فرد ممکن است در هنگام فعالیت بدنی یا استرس احساس درد در قفسه سینه، تنگی نفس یا خستگی کند.

این درد معمولاً با استراحت یا مصرف داروهایی مانند نیتروگلیسیرین تسکین پیدا می‌کند.

اما اگر یکی از این پلاک‌های چربی در داخل رگ پاره شود بدن به طور طبیعی سعی می‌کند آن را ترمیم کند و در نتیجه لخته خون در همان نقطه تشکیل می‌شود.

اگر این لخته خون مسیر رگ را به طور کامل مسدود کند خون دیگر نمی‌تواند به بخشی از عضله قلب برسد.

در این حالت آن قسمت از عضله قلب دچار کمبود اکسیژن شده و شروع به آسیب دیدن می‌کند. به این وضعیت سکته قلبی یا انفارکتوس میوکارد گفته می‌شود.

بنابراین می‌توان گفت بیماری عروق کرونر نوعی بیماری زمینه‌ای و مزمن است که ممکن است سال‌ها بدون بروز علائم شدید ادامه داشته باشد.

در حالی‌که سکته قلبی نتیجه حاد و ناگهانی پیشرفت همین بیماری است.

در بیماری عروق کرونر معمولاً علائم تدریجی و خفیف‌ ترند ولی در سکته قلبی درد قفسه سینه معمولاً شدید، طولانی و همراه با علائمی مانند تعریق سرد، تهوع، ضعف و احساس مرگ قریب‌الوقوع است.

پیشگیری از بیماری عروق کرونر

پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. اقداماتی مانند تغذیه سالم، تحرک کافی، کنترل قند و فشار خون و ترک سیگار می‌توانند به‌ طور قابل توجهی احتمال بروز بیماری را کاهش دهند.

نتیجه‌گیری

بیماری عروق کرونر یکی از دلایل اصلی مرگ‌ و میر در جهان است اما با آگاهی، پیشگیری و درمان به‌ موقع می‌توان آن را کنترل کرد و زندگی سالمی داشت.

اگر در خانواده سابقه بیماری قلبی دارید یا علائمی مانند درد قفسه سینه، تنگی نفس یا خستگی مزمن دارید مراجعه به پزشک متخصص قلب و بررسی وضعیت عروق کرونر بسیار ضروری است.

با اصلاح سبک زندگی و استفاده از درمان‌های مدرن، می‌توان از عوارض جدی بیماری عروق کرونر جلوگیری کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید.

خدمات دکتر رامین بقایی

• پیوند قلب
• جراحی آئورت
• بیماری عروق کرونر
• مشاوره به مادران باردار
• جراحی دریچه های قلب
• جراحی کم تهاجمی قلبی
• تشخیص بیماری های قلبی
• جراحی تخصصی قلب کودکان

درباره دکتر رامین بقایی

دکتر رامین بقایی متخصص جراحی عمومی و فوق تخصص جراحی قلب و عروق (کودکان و بزرگسالان) می‌باشد.

آدرس: تهران – خیابان نلسون ماندلا (جردن)، بالاتر از تقاطع حقانی، خیابان پدیدار، پلاک ۶۲، طبقه سوم، واحد ۳۳

شماره تلفن: ۰۲۱۸۸۶۷۰۳۵۰

ایمیل: info @ dr-baghaei.com

اینستاگرام: dr.ramin.baghaei

اهمیت الگوهای خواب در بروز بیماری عروق کرونر قلب

خواب کوتاه مزمن می تواند چندین عامل خطر قلبی عروقی از جمله افسردگی، اضطراب، سندرم متابولیک، دیابت و فشار خون را افزایش دهد. در مطالعه جدید، ما با هدف بررسی رابطه بین الگوهای خواب و بروز بیماری عروق کرونر قلب (CHD) انجام شد.

در مجموع 9704 شرکت کننده سالم برای مطالعه کوهورت انتخاب شدند. در طی 6 سال پیگیری، شرکت کنندگان بر اساس تعداد ساعات خواب شبانه خود به چهار گروه تقسیم شدند. در طول مطالعه، 235 مشکل قلبی از جمله انفارکتوس میوکارد، آنژین پایدار و آنژین ناپایدار تایید شد.

بین مردان و زنانی که خواب شبانه کوتاه و طولانی داشتند، تفاوت معنی‌داری وجود داشت. بروز CHD در شرکت کنندگانی که مدت زمان خواب شبانه بسیار کوتاهی داشتند به طور قابل توجهی بیشتر از افرادی بود که ساعات خواب شبانه بیشتری داشتند.

افراد با خواب شبانه بسیار کوتاه بیشتر مستعد ابتلا به آنژین ناپایدار بودند. ما دریافتیم که خواب کوتاه شبانه با افزایش بروز بیماری عروق کرونر قلب مرتبط است. این یافته ها نشان می دهد که اختلالات خواب، به ویژه خواب کوتاه شبانه، می تواند یک عامل خطر برای CHD باشد.

خواب یک شاخص ضروری برای شادابی و سلامت در انسان است. پیشنهاد شده است که یک الگوی خواب سالم با کاهش خطر ابتلا به بیماری های مختلف تهدید کننده زندگی مانند بیماری های قلبی عروقی همراه است. کمبود یا کوتاه شدن خواب بر سلامت جسمانی، خلق و خو و عملکرد شناختی تأثیر منفی می گذارد.

افرادی که از کم خوابی مزمن و کم خوابی شکایت دارند به طور کلی از خواب آلودگی، خستگی و بی حالی، تحریک پذیری، پریشانی و بدخلقی در طول روز رنج می برند، بنابراین کیفیت زندگی آنها تحت تاثیر قرار می گیرد.

برخی از مطالعات حاکی از ظهور، کاهش طول مدت خواب در کشورهای توسعه یافته و صنعتی مانند آمریکای شمالی و کشورهای اروپایی است. مطالعه بیش از 50 مطالعه اپیدمیولوژیک نشان داد که شیوع کم خوابی و بی خوابی از 6 تا 33 درصد متفاوت است.

تخمین زده می شود که 10 تا 30 درصد از جمعیت عمومی ایالات متحده از این مشکل رنج می برند. بررسی های دیگر نشان داد که بیش از 30 درصد از بزرگسالان و همچنین بیش از 50 درصد از جمعیت بالای 65 سال دارای ویژگی های فعلی اختلالات خواب هستند.

در سال های اخیر، مشکل کوتاه شدن خواب و همچنین بی خوابی مزمن مورد توجه ویژه قرار گرفته است، زیرا برخی شواهد رو به رشد نشان می دهد که خواب ضعیف می تواند برخی از عوامل خطرزای قلبی عروقی را افزایش دهد. 

دیابت، فشار خون بالا، افزایش وزن و چاقی، افزایش ضربان قلب در حالت استراحت (RHR) ، سندرم متابولیک، افسردگی، و سیستم ایمنی و تیتر سیتوکین ها. در نتیجه، به نظر می رسد خواب نقش مهمی در سلامت قلب و عروق دارد.

بیماری عروق کرونر قلب (CHD) یکی از مهم ترین علل مرگ و میر و عوارض در سراسر جهان است به نظر می رسد سیستم ایمنی، عملکرد غدد درون ریز و نشانگرهای التهابی و سیتوکین ها با طول مدت خواب و CVD مرتبط باشند.

علائم بیماری عروق کرونر چیست؟

ممکن است برای مدت طولانی هیچ علامتی از بیماری عروق کرونر نداشته باشید. CAD یک بیماری مزمن است. ایجاد پلاک سال ها و حتی دهه ها طول می کشد. اما با باریک شدن رگ ها، ممکن است علائم خفیفی را مشاهده کنید. این علائم نشان می دهد که قلب شما برای رساندن خون غنی از اکسیژن به بدن شما با شدت بیشتری پمپاژ می کند.   

علائم CAD مزمن عبارتند از:

آنژین پایدار: این شایع ترین علامت است. آنژین پایدار درد یا ناراحتی موقت قفسه سینه است که با یک الگوی قابل پیش بینی می آید و می رود. معمولاً در حین فعالیت بدنی یا پریشانی عاطفی متوجه آن خواهید شد. وقتی استراحت می کنید یا نیتروگلیسیرین (دارویی که آنژین را درمان می کند) مصرف می کنید از بین می رود.

تنگی نفس: برخی افراد هنگام فعالیت بدنی سبک احساس تنگی نفس می کنند.

گاهی اوقات، اولین علامت CAD حمله قلبی است. علائم حمله قلبی عبارتند از:

درد یا ناراحتی قفسه سینه (آنژین). آنژین می تواند از ناراحتی خفیف تا درد شدید متغیر باشد. ممکن است مانند سنگینی، سفتی، فشار، درد، سوزش، بی حسی، پری، فشردن یا درد مبهم باشد. این ناراحتی ممکن است به شانه، بازو، گردن، پشت یا فک شما سرایت کند.

تنگی نفس یا مشکل در تنفس.

احساس سرگیجه یا سبکی سر.

تپش قلب.

احساس خستگی.

حالت تهوع، ناراحتی معده یا استفراغ. این ممکن است مانند سوء هاضمه باشد.

ضعف.

زنان و افراد AFAB بیشتر احتمال دارد علائم غیر معمول دیگری داشته باشند که عبارتند از:

• تنگی نفس، خستگی و بی خوابی که قبل از حمله قلبی شروع شده بود.
• درد در پشت، شانه ها، گردن، بازوها یا شکم آنها.
• ضربان قلب.
• احساس گرما یا سرخ شدن.

چگونه می توانم از بیماری عروق کرونر جلوگیری کنم؟

شما همیشه نمی توانید از بیماری عروق کرونر جلوگیری کنید. این به این دلیل است که برخی از عوامل خطر خارج از کنترل شما هستند. اما کارهای زیادی وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر انجام دهید.

بسیاری از استراتژی‌ها برای کاهش خطر نیز به مدیریت وضعیت شما پس از تشخیص کمک می‌کنند. با انجام موارد زیر می توانید خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را کاهش دهید و از بدتر شدن آن جلوگیری کنید:

متعهد به ترک سیگار و تنباکو باشید. ترک یک ماده اعتیاد آور آسان نیست، و فقط یک موضوع اراده نیست. به همین دلیل مهم است که با منابع و گروه های پشتیبانی که می توانند کمک کنند ارتباط برقرار کنید.

از یک رژیم غذایی سالم برای قلب استفاده کنید. این به معنای پرهیز از غذاهای حاوی چربی اشباع شده، چربی ترانس، سدیم و قند است. همچنین به معنای محدود کردن کربوهیدرات های تصفیه شده (مانند نان سفید و پاستا) است.

این گونه غذاها را با غلات کامل (مانند نان گندم و برنج قهوه ای) جایگزین کنید. همچنین مهم است که یاد بگیرید چگونه تغذیه بر سطح کلسترول شما تأثیر می گذارد.

به اندازه کافی خوابیدن. بیشتر بزرگسالان به هفت تا نه ساعت خواب با کیفیت در شبانه روز نیاز دارند. اما برای بسیاری از مردم ممکن است این هدف دشوارباشد. برنامه های کاری، تربیت کودکان و سایر تعهدات ممکن است مانع از استراحت کافی شما شود. با پزشک خود در مورد استراتژی هایی برای داشتن خواب باکیفیت مورد نیاز برای حمایت از سلامت قلب خود صحبت کنید.

وزن مناسبی داشته باشید. با پزشک خود در مورد وزن ایده آل خود صحبت کنید. با او برای تعیین اهداف قابل کنترل تا رسیدن به وزن ایده آل خود کار کنید. از رژیم های غذایی کوتاه مدت که بسیار محدود کننده هستند خودداری کنید. در عوض، تغییراتی را در سبک زندگی اتخاذ کنید که برای شما منطقی است تا برای مدت طولانی ادامه دهید.

غربالگری.خطر ابتلا به بیماری قلبی را بدانید برای غربالگری خطر از سن 20 سالگی (یا زودتر اگر پزشک شما آن را توصیه کند) به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک شما برخی از اندازه گیری های اولیه مانند فشار خون و BMI را انجام می دهد.

آنها همچنین ممکن است از یک ماشین حساب خطر برای پیش بینی خطر ابتلا به بیماری قلبی در آینده استفاده کنند.

مصرف الکل را محدود کنید. نوشیدن بیش از حد الکل می تواند به قلب شما آسیب برساند.

بیشتر ورزش و حرکت کنید. مهم است که سعی کنید 150 دقیقه در هفته ورزش کنید (مثلاً 30 دقیقه پیاده روی در پنج روز هفته). اما شما همچنین می توانید حرکت اضافی بسازید. دورتر از در، پارک کنید. لباس های خود را در دسته های کوچک کنار بگذارید تا مسافت بیشتری را طی کنید.

هر بار که به دستشویی می روید، دور خانه خود قدم بزنید. یا حتی فقط در جای خود راه بروید. هر چه بیشتر حرکت کنید برای قلبتان بهتر است. البته، با پزشک خود در مورد اینکه چه سطحی از فعالیت برای شما ایمن است، بررسی کنید.

با داروهای توصیه شده همراه باشید. اگر قبلاً مبتلا به CAD شده اید، داروها برای کاهش خطر ابتلا به CAD و جلوگیری از حملات قلبی ضروری هستند. بسیاری از این داروها مادام العمر تجویز می شوند. این مهم است که بدانید آنها چه می کنند و چگونه از حوادث جلوگیری می کنند و حتی عمر شما را طولانی می کنند.

 دکتر رامین بقایی

تماس با ما